Media Studies علوم ارتباطات و رسانه ها

چهارشنبه، آذر ۱۷، ۱۳۸۹

خبر نگاري در راديو-تلويزيون


                                                                       
اكبر نصر اللهي                                                                                                                                  
هر روز ميلياردها رويداد در سراسر جهان اتفاق مي افتد كه براي مخاطبان امكان مشاهده
بي واسطه يا اطلاع از آنها به علت كثرت رويدادها،گستردگي جوامع،بعد مسافت و مشغله
بسيار زياد مردم در زندگي صنعتي و...ميسر نيست؛لذا مخاطبان فقط مي توانند از طريق
:
حلقه هاي واسط بين خود و وقايع كه خبر نگار هستند از وقايع مطلع شوند.بنابراين
د 1- خبر نگار حلقه واسط مردم و رسانه اند و مردم فقط مي توانند از طريق خبر نگاران
.
د (دوربين،قلم و زبان آنان)از وقايع دور و نزديك مطلع شوند
د 2- آنها همچنين چشم و گوش و نماينده مردم و ركن چهارم دموكراسي هستند و حضور
مسئولانه،صادقانه و به موقع آنان در منطقه رويداد و گزارش هر آنچه كه اتفاق افتاده است،نه
انچه خود دوست داشتند اتفاق بيفتد،مي تواند مردم را بي نياز از حضور بر سر حادثه و محل
.
وقوع رويدادها كند و به آنان در تصميم گيريها و تصميم سازي ها ياري رساند
د 3- خبر نگاران از يك طرف وظيفه كشف حقايق،انعكاس سريع و صحيح واقعيات و هشدار در مورد رويدادهايي را بر عهده دارند كه به منافع ملي و اعتقادات و فرهنگ مردم و ارزش هاي انساني آسيب مي رسانند و از طرف ديگر با درك موقعيت رسانه اختيارات و مسؤليت ها و وضع رقيبان بايد به بقاي رسانه بيانديشد
د4ـ خبرنگاران موتور و قلب تحريريه هاي راديو و تلويزيون و مطبوعات هستند و نقش اساسي در حيات ساير قسمت هاي رسانه و كاركرد صحيح بقيه اجزا دارند
د5 ـ بنابراين اگر خبر نگار به كار خود و اصول حرفه اي تسلط داشته باشد رسانه هاي رقيب و ماهيت  و ظرفيت و توانمندي هاي رسانه اي را كه در آن كار مي كند بشناسد و همچنين نياز مخاطبان ، سن، جنس، سطح تحصيلات ، محل زندگي و ساير ويژگي هاي آنها را بداند بدون شك از كنار سوژه ه اي ناب ، درجه اول و مورد نياز مردم و رسانه نمي گزرد و فرصت را به رقيبان نمي دهد
د6ـ هر چه قدر خبرنگار حرفه اي تر باشد و قدرت شكار سريع سوژه هاي مورد نياز مخاطبان را داشته باشد و همچنين بتواند آنها را در بسته بنديهاي جذاب و متناسب با ماهيت رسانه ها و ويژگي هاي مخاطبان ارايه دهد به همان اندازه به سردبير كمك كرده و دست او را در بستن خبرهاي راديو و تلويزيوني و انتشار اخبار مطبوعاتي باز گذاشته شده است اما اگر نتواند توليد سريع ، متنوع و مورد نياز رسانه و مخاطبان را داشته باشد قدرت مانور سردبير را محدود كرده است و عملا تكرار خبرهاي مشخصي را در بخشهاي مختلف خبري موجب شده است
راه حل اين است كه علاوه بر بهينه سازي ساختار موجود، هم بسياري از خبرنگاران فعلي و خبرنگاراني را كه بعدا جذب خواهند شد آموزش داد
بنابراين ضرورت دارد در كنار اشاره اي كه به اهميت نقش خبرنگاران و اهميت كار اين همكاران كرديم به ويژگي هايي كه اين حرفه مي طلبد بپردازيم تا هم به افرادي كه قصد ورود به اين عرصه جذاب و در عين حال پرمخاطره را دارند كمك كرده باشيم و هم اينكه قلمرو و لوازم كار در اين حرفه را براي خبرنگاران فعلي يادآوري كنيم
د1ـ ذوق  و استعداد
يكي از مهمترين ويژگي هاي خبرنگار داشتن عشق و علاقه و قريحه روزنامه نگاري است بر اين اساس كسي بايد وارد عرصه جذاب ، پرخاطره و در عين حال پرمخاطره خبرنگاري شود كه ضمن دارا بودن اين استعداد ذاتي از هنر واژه گزيني ، شم خبري، حوصله زياد و نگاه موشكافانه و دقيق برخوردار باشد و با پرهيز از احساسات سعي كند رويدادها را همان طور كه اتفاق افتاده اند منتشر كند نه آنطور كه خود مي خواست اتفاق بيافتد
د2ـ سرعت
سرعت در تصميم گيري و انتقال سريع خبر ، از ديگر  ويژگي هاي اساسي خبرنويسي است حساسيت كار اطلاع رساني ، نياز مخاطبان به دانستن سريع و به موقع خبرها براي اتخاذ تصميم درست ، افزايش رسانه هاو رقابت بين آنها و بسياري موارد ديگر بر ضرورت سرعت در كار خبررساني افزوده است به طوريكه به اعتقاد من اين مثال مندرج در كتابهاي روزنامه نگاري كه خبرها مانند سبزيجات فاسدشدني هستند و اگر تا چند روز مصرف نشوند بايد آنها را دور ريخت به ميزان زيادي اعتبار خود را از دست داده اند زيرا امروز با تعدد رسانه هاي مكتوب و چاپ مكرر آنها در روز و پيدايش و رشد تصورناپذير رسانه هاي الكترونيكي ويژه پخش اخبار مدت سوختن برخي از خبرها مانند ترور يا مرگ شخصيت هاي معروف سياسي و فرهنگي ،وقوع و يا اعلام پايان جنگ و سقوط شديد قيمت ارز ، از چند روز به چند ساعت، چند دقيقه و حتي چند ثانيه كاهش يافته است و حتي تضميني وجود ندارد كه اگر رسانه اي در انتشار يك خبر تعلل كند رسانه اي ديگر همان خبر را منتشر نكند
با وجود اهميت موضوع سرعت در خبررساني بايد تاكيد كرد كه زياده روي و اصرار در انتشار سريع خبر ها بدون توجه به صحت آنها ممكن است عوارضي نيز داشته باشد كه از جمله اين عوارض تعقيب قضايي اين رسانه ها يا خبرنگارمتعاقب دادن خبرهاي كذب و نيز سلب اعتماد مخاطبان است بنابراين باز هم بايد تاكيد كرد كه در خبر رساني سرعت اهميت اساسي اما دقت و صحت اهميت حياتي دارد
د3 ـ اداري كار نكردن
لازمه كار خبرنگاري اين است كه همه جا را محل كار و همه چيز را سوژه بدانيم اگر فكر كنيم فقط در اداره و حوزه كاري و فقط در ساعات كاري خبرنگاريم هرگز خبرنگار حرفه اي و برجسته نمي شويم همچنين هرگز نخواهيم توانست خبرهاي متنوع و مورد نياز مردم و سوژه هاي بكر و دست اول را شكار كنيم
يادمان باشد خبر نگار بايد همانند پليس هميشه مراقب همه كارها باشد نه اينكه خبرها را فقط در ساعات اداري آنهم در پاويون دولت، مجلس دفاتر وزيران و يا همايشها و سمينارها جستجو كند
د4ـ توجه به واقعيت ها
از ديگر خصوصيات مهمي كه حتما خبرنگر بايد آن را در كار خود لحاظ كند توجه به عينيت است به اين معني كه خبرنگار بايد سعي كند رويدادها را همان طور كه اتفاق افتاده اند منتشر كند نه آنطور كه خود مي خواست اتفاق بيافتند
با وجود اين كه بسياري از رسانه هاي غربي از واژه بي طرفي در انتشار اخبار به شكل حرفه اي سو استفاده كرده اند اما همچنان بايد تاكيد كرد كه در توليد و انتشار اخبار بايد سعي كنيم بي طرف باشيم و از افتادن در دام احساسات و حب و بغض شخصي ، جناحي و گروهي بپرهيزيم
كمترين عوارض رعايت نكردن بي طرفي اين است كه چنانچه مخاطب متوجه بي طرف نبودن رسانه شود اعتمادش از آن سلب مي شود و رسانه در جذب قشرهاي مختلف مخاطباني كه ديدگاه هايي متفاوت دارند شكست مي خورد
يكي ديگر از مواردي كه ممكن است باعث بي اعتمادي در مخاطب شود توجه خبرنگار به يك بعد از واقعيت بدون در نظر گرفتن نيازهاي مخاطبان و برجسته كردن آن بعد است درست است كه به علت محدوديت صفحات مطبوعات و كمبود زمان در راديو و تلويزيون و همچنين رعايت اصل اختصار نمي توان همه ابعاد رويدادها را انتشار داد اما بايد تلاش كرد تا به تمام سوالات اساسي كه در زمينه خبر مورد نظر در ذهن مخاطبان وجود دارد پاسخ گفت به عبارت ديگر خبر ها را با رعايت اصل جامعيتانتشار داد
د5ـ داشتن اطلاعات وسيع
مطالعه مستمر در زمينه هاي مختلف و پشتوانه علمي غني ،. فهم خبرنگار را از خبر آسان تر و قدرت مانور او را در نگارش ، تنظيم و گزارش خبر بيشتر مي كند گاهي اتفاق مي افتد كه خبرنگار در همايشي علمي يا مصاحبه با شخصيتي سياسي ، فرهنگي و اقتصادي شركت مي كند اما چون اطلاعات او از موضوع خبر بسيار كم است ، خبرهايي را كه مصاحبه شونده بيان مي كند خوب نمي فهمد و نمي تواند از لابلاي صحبت هاي مصاحبه شونده سوال طرح كند يا ديده مي شود همكاران در حوزه هاي مختلف چون خود سخنان مصاحبه شونده ،، محتوي فكس هاي دريافتي يا ساير منابع را نمي فهمند و به عبارت ديگر از موضوع خبر اطلاع كافي ندارند نمي توانند خبر خوب  و جذابي تنظيم و گزارش و قسمت مهم آن خبر را برجسته كنند
راه حل اين مشكل داشتن اطلاعات كافي و احاطه خبرنگار به اطلاعات مربوط با موضوع خبر است
نكته ديگر اين كه داشتن اطلاعات وسيع در يافتن موضوعات خبري و شكار سوژه ها نيز به خبرنگار كمك مي كند و دقيقا به دليل مهم بودن آگاهي وسيع و عميق خبرنگار از موضوعات خبري است كه مي گويند خبرنگار بايد اقيانوس باشد حتي اگر عمق اين اقيانوس يك بند انگشت باشد
البته مثال فوق سطحي بودن اطلاعات خبرنگار را تاييد نمي كند بديهي است هر قدر اشراف خبرنگار به شاخه هاي مختلف علوم بيشتر و عميق تر باشد بهتر است اما با توجه به گسترش روز افزون دامنه علوم و تقريبا غيرممكن بودن تسلط خبرنگار به همه آنها بايد ضمن تلاش براي كسب تخصص در يك يا چند رشته خود را از دانستن اصول و كليات ساير علوم بي نياز ندانيم
د6ـ ساده و كوتاه نويسي و ساده گويي
يكي ديگر از ويژگي هاي مهم خبرنگار موفق ،نگارش و گزارش ساده، روان، سليس و در عين حال كوتاه خبرهاست اگر شما خبرنگار بخش هاي تخصصي راديو و تلويزيون هستيد و خبر و گزارش مورد نياز آنها را تهيه مي كنيد مي توانيد از واژه ها و عبارات تخصصي همان رشته استفاده كنيد اما اگر مخاطبان رسانه اي كه شما در آن كار مي كنيد مردم عادي يا قشرهاي مختلف مردم از افراد كم سواد تا دانشگاهيان باشد حتما بايد طوري خبر بنويسيد يا گزارش كنيد كه كم سوادترين فرد جامعه نيز قادر به درك مطالب شما باشد
همچنين اگر شما خبرنگار مطبوعات باشيد مي توانيد كمي طولاني تر بنويسيد چون مخاطبان شما مي توانند نوشته هاي شما را در بهترين حالت و چندين بار بخوانيد اما در راديو تلويزيون بايد كوتاه و در عين حال پرمعنا بنويسيد و بگوييد

د7ـ داشتن روابط عمومي قوي با مردم و حكومت
داشتن ارتباط قوي خبرنگار با قشرهاي مختلف مردم، شخصيتهاي سياسي و غيرسياسي و دولتمردان از جمله ويژگي هاي مهمي است كه در موفقيت خبرنگار نقش اساسي دارد هر قدر اين ارتباط بيشتر و گسترده تر باشد دست خبرنگار پرتر است زيرا خبرها ذهني نيستند و رسانه ها تقريبا همه خبرهاي منتشر شده در جامعه را از قشرهاي مختلف مردم و فعاليت ها و گفته هاي مسولان و شخصيت هاي دولتي  وغير دولتي مي گيرند
همه متخصصان و صاحب نظران علوم ارتباطات تنگاتنگ خبرنگار با مردم اتفاق نظر دارند اما برخي در مورد نزديكي بيش از حد خبرنگار با دولتمردان هشدار مي دهند و اين رابطه را براي حفظ استقلال رسانه ها مضر مي دانند اين دغدغه ها چنانچه از بيم تباني رسانه ها و دولتمردان براي سركوب مردم و ناديده گرفتن منابع ملي باشد قابل فهم و ستودني است اما در مجموع رسانه ها و دولتمردان چاره اي جز همكاري متقابل ندارند وسايل ارتباط جمعي در بسياري از مواقع ناگزيرند خبرها را از مقامات سياسي اقتصادي و فرهنگي بگيرند و مقامات نيز براي انعكاس فعاليت هاي خود آنها به رسانه ها نياز دارند دقيقا به همين دليل است كه محسن حسنين هيكل در كتاب معروف در ميان مطبوعات و سياست رابطه روزنامه نگار را با رژيم حياتي مي داند او مي گويد رژيم خبرساز است و خبرنگار طالب خبر آن هم در شرايطي كه رژيم مي خواهد خبر را پنهان نگه دارد و يا دست كم در انتشار آن مسائلي مراعات شود از طرفي ديگر خبر وسيله ايست در دست رژيم براي تماس با توده ها و ترجيح مي دهد روزنامه ها وسيله و ابزار باشد اما براي خود روزنامه نگار اين ناشايست است كه صرفا يك سيم رابط و يك بوق باشد بنابراين رابطه ميان روزنامه نگار و رژيم رابطه ايست تركيبي و هر دو به يكديگر نياز دارند اما آنچه كه من را نگران كرده است اين است كه ظاهرا يادمان رفته خبرنگار نماينده و چشم و گوش مردم است نه روابط عمومي مقامات ، به نظر من حتي رسانه دولتي روابط عمومي دولتمردان نيست و اگر مي خواهد حرفه اي كار كند بايد حداقل اين طور القا كند كه مردم در اولويت هستند علاوه بر آنچه گفته شد داشتن روحيه جسارت هوشمندانه، تعصب كاري ، حس مسوليت اجتماعي، احترام به ادان و فرهنگ مردم، رعايت عفت عمومي و اخلاقيات جامعه ، صبور بودن  و اعتقاد و ايمان به ديدن آموزش مستمر از جمله ديگر ويژگي هاي خبرنگاران است.



منبع انترنتی:

http://www.iribtc.ir/persian/modulespage.aspx?modulename=viewpage&pageid=660

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر